Wat moet je juridisch gezien weten als tienermoeder?

Dat je een jonge moeder wordt, wil natuurlijk niet zeggen dat je een ‘minder goede’ moeder zal zijn. Wel is het misschien juridisch en praktisch allemaal iets ingewikkelder. Als je minderjarig bent (jonger dan 18), krijg je namelijk niet automatisch het ouderlijk gezag over je kind.

Tienermoeder en ouderlijk gezag

De recht en de plicht om voor een kind te zorgen wordt ouderlijk gezag genoemd. Je hebt dan de verantwoordelijkheid om het kind op te voeden totdat het 21 jaar is. Je bent daarnaast verplicht om het levensonderhoud te betalen, je bent de wettelijke vertegenwoordiger en je beheert de spullen en het geld van je kind. Ben je jonger dan 18 en wordt je moeder, dan heb je dit ouderlijk gezag niet automatisch. Je kunt je dan bij de rechter meerderjarig laten verklaren wanneer je 16 bent: een verzoek dat je al tijdens de zwangerschap kunt indienen. Indien akkoord, kan je dan alsnog ouderlijk gezag krijgen. Gebeurt dit niet, dan wordt er een voogd aangesteld of kan de (meerderjarige) vader het ouderlijk gezag krijgen. Er wordt automatisch een voogd aangesteld als je jonger dan 16 jaar bent. Wanneer je 18 bent, kan alsnog ouderlijk gezag krijgen.

Tienermoeder en erkenning van je kind

Als je niet bent getrouwd, dan kan je vriend het vaderschap op zich nemen, ook als hij niet de biologische vader is. Dat heet het erkennen van het kind: de man die dit doet, is juridisch gezien dan de vader. Hiervoor moet je als moeder schriftelijke toestemming geven. Erkennen kan zowel tijdens de zwangerschap als erna gedaan worden. Je kind erft dan van de erkenner en kan de achternaam van de erkenner krijgen. Als de relatie tussen jou en de erkenner over is, heeft hij nog steeds recht op omgang met het kind. Ook is de erkenner onderhoudsplichtig. De erkenner moet 16 jaar of ouder zijn en mag niet getrouwd zijn.

Als de man het kind erkent, betekent dit dat hij ook het gezamenlijk ouderlijk gezag heeft over het kind. Hiervoor moet de vader minimaal 18 jaar oud zijn, niet aan een geestelijke stoornis lijden en niet onder curatele staan.

Tienermoeder en de achternaam van je kind

Je kind krijgt automatisch jouw achternaam als je niet bent getrouwd en je kind niet is erkend. Als je partner het kind wel erkent, dan is de keus aan jullie wiens achternaam het kind krijgt. Deze keuze geldt dan ook voor volgende kinderen die worden geboren. Je geeft aan welke achternaam het kind krijgt bij het doen van de geboortaangifte.

Tienermoeder en gerechtelijke vaststelling van het vaderschap

In het geval dat de biologische vader ontkent dat hij de vader is, dan kan je dit via een procedure toch afdwingen bij de rechtbank met behulp van een advocaat. Dit moet binnen jaar na de geboorte van je kind, of binnen 5 jaar dat de identiteit van de vader bekend is. Ook een kind kan deze procedure aanvragen. De man wordt dan de juridische vader vanaf de geboorte van je kindje en wordt onderhoudsplichtig, en je kindje erft van hem. De vader kan dan een omgangsregeling vragen, en het kind kan de naam van de man krijgen.

Tienermoeder en vaderschapsactie

Als je kind juridische banden tussen je kind en hem weigert, dan kan jij een vaderschapsactie starten. De vader is dan verplicht bij te dragen aan de kosten van de verzorging en opvoeding van het kind tot 18 jaar, en voor levensonderhoud en studie tot 21 jaar. Zo’n vaderschapsactie kan je alleen starten als je kind nog niet door een andere man is erkend. Je vraagt met zo’n actie alleen om alimentatie en onderhoudskosten voor je kind, maar verder geen juridische banden tussen vader en kind.

Uitkeringen als tienermoeder

Als tienermoeder heb je recht op de volgende financiële regelingen:

• Kinderbijslag: dit vraag je aan na enkele weken na de geboorte en krijg je per kwartaal uitbetaald.
• Babyuitkering: als je jonger dan 18 bent en nog thuis woont kan je een babyuitkering aanvragen, meestal is dit niet meer dan 200 euro per maand.
• Bijzondere bijstand: Als je ouder dan 18 bent kan je beroep doen op bijzondere bijstand: een financiële bijdrage als je bijzondere kosten hebt. Wat hiermee wordt verstaan, verschilt per gemeente.
• Kinderopvangtoeslag: Net zoals ieder ouder heb jij recht op kinderopvangtoeslag als je zelf werkt of studeert. Je kunt deze aanvragen bij de Belastingdienst.
• Kindgebonden budget: Dit is een bijdrage voor de kosten van je kinderen tot 18 jaar. Als je hiervoor in aanmerking komt, krijg je nadat je de kinderbijslag hebt aangevraagd automatisch een bericht over het kindgebonden budget.