Ontwikkelingen bij de moeder
Welke veranderingen vinden er bij jou als aanstaande moeder in week 21 van de zwangerschap plaats? En wat is belangrijk om te weten? Mogelijk merk je dat je wat vaker last heb van een kortademig gevoel. Je middenrif wordt meer omhoog gedrukt door de groeiende baarmoeder en hierdoor krijgen je longen minder ruimte.
Daarnaast stimuleert de hoge hoeveelheid progesteron de ademhaling. Dit zorgt ervoor dat er meer lucht wordt in- en uitgeademd. Als je rust, kun je dieper ademhalen dan voor de zwangerschap. Om jezelf goed te laten ademen, hebben we hieronder wat ademhalingsoefeningen voor je op een rijtje gezet:
-
Let op je houding;
-
Adem langzaam en volledig in tot in je bekken;
-
Als je ademt, richt je dan op iedere volledige, ontspannen uitademing en je zult merken dat het inademen vanzelf gaat.
Ontwikkelingen bij je kindje
Hoe ontwikkelt je kindje zich in week 21?Hoera! Weer een mijlpaal: je bent nu over de helft van je zwangerschap. Je kindje heeft nog steeds alle ruimte in je buik en vermaakt zich prima. De ene keer zul je hem of haar aan de zijkant voelen en dan weer boven of onderin je buik.
Je baarmoeder is al flink naar boven uitgerekt en komt tot je navel. Wij voelen iedere controle of je kindje goed groeit. Daar gebruiken we als meetpunten je schaambot, navel en borstbeen voor, later zullen we de hoogte van je baarmoeder ook in centimeters bepalen.
In deze weken van de zwangerschap ontwikkelt je kindje behoorlijk wat zintuigen: gehoor, taal, smaak, geur en zicht. Al deze ontwikkelingen vinden plaats in speciale delen van de hersenen. Ook is er nu sprake van de zogenaamde REM-slaap, dus je kindje kan nu dromen, leuk hè! Deze REM-slaap is erg belangrijk bij de ontwikkeling van de hersenen van je kindje.
Kinkhoest vaccinatie
Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral gevaarlijk is voor niet of onvolledig gevaccineerde pasgeboren kindjes. Daarom wordt vaccinatie tegen kinkhoest aangeboden aan alle kinderen in Nederland, de eerste vaccinatie kan vanaf de leeftijd van zes weken gegeven worden. Door dit vaccinatieprogramma is het aantal kinkhoestgevallen drastisch afgenomen. Maar de afgelopen 20 jaar komt kinkhoest weer vaker voor.
Om jonge kindjes tegen kinkhoest te beschermen, heeft de Gezondheidsraad in december 2019 besloten om de kinkhoestvaccinatie aan alle zwangere vrouwen aan te bieden.
Na een kinkhoestvaccinatie maakt het lichaam zelf antistoffen tegen kinkhoest aan. Deze antistoffen beschermen het lichaam tegen kinkhoestinfecties. Vrouwen die in het verleden door vaccinatie of doormaken van kinkhoest antistoffen hebben opgebouwd, hebben na een jaar nog genoeg antistoffen om zichzelf te beschermen tegen kinkhoest, maar niet meer voldoende om hun kindje ook te beschermen. Daarom is het mogelijk om tijdens de zwangerschap nogmaals gevaccineerd te worden tegen kinkhoest. Bij een zwangere vrouw gaan deze antistoffen via de navelstreng ook naar het ongeboren kindje. Het kindje heeft dan bij de geboorte al antistoffen tegen kinkhoest en is de eerste maanden van het leven beschermd tegen deze ziekte. Wij adviseren de kinkhoestvaccinatie te halen rond 22-23 weken zwangerschap.
Voor meer informatie kun je verder lezen op de website van het RIVM.
Borst- of kunstvoeding
Het is belangrijk om je tijdens de zwangerschap te verdiepen in de keuze voor borst- of kunstvoeding. Later in de zwangerschap zullen wij deze keuze met je bespreken tijdens het spreekuur. Geef het gerust bij ons aan, wanneer je daar eerder behoefte aan hebt.
Borstvoeding is nog steeds de beste voeding, daar is geen discussie over. Belangrijke bestanddelen, zoals antistoffen en levende cellen om het kindje tegen infecties te beschermen, kunnen gewoonweg niet in kunstvoeding gestopt worden. Bovendien wordt de kans op het ontwikkelen van allergieën (astma, eczeem) door borstvoeding verkleind.
Borstvoeding geven is een natuurlijk proces dat (voornamelijk) in de eerste 2-3 weken veel oefening kost. Het is belangrijk om de productie goed op gang te krijgen en om te leren op een goede manier aan te leggen.
Hierbij ondersteunen wij en de kraamverzorgende je. Ook is er altijd nog een lactatiedeskundige (borstvoedingsdeskundige) die jullie kan adviseren. Eventuele problemen zijn meestal goed op te lossen en zijn gelukkig van korte duur. Kijk voor uitgebreidere informatie over borstvoeding eens op de website van het Voedingscentrum of de GroeiGids.
Informatieavonden over borstvoeding
Kijk eens op onze eigen website voor informatieavonden over borstvoeding, wij organiseren deze in onze eigen praktijk in samenwerking met lactatiekundige Marian Bouman. Hier vind je een overzicht van alle informatieavonden.
Ook kun je onderstaande websites raadplegen voor meer informatie over borstvoeding:
Kunstvoeding
Wanneer je besluit om kunstvoeding te gaan geven, is het handig om al een fles, speentje en voeding in huis te hebben. Wil je je kindje hypoallergene voeding geven? Zorg dan dat je dit bij je hebt wanneer je in het ziekenhuis bevalt.
Het kan zijn dat jullie kindje niet alle spenen accepteert. Probeer dan gerust een ander speentje. Ieder kindje heeft een bepaalde zuigbehoefte: let er dus op dat flesvoeding niet te snel mag gaan. Als hij of zij hierin niet bevredigd wordt, kan je kindje erg onrustig worden.
Verder is het belangrijk om steeds hetzelfde merk kunstvoeding te kopen. Hiermee worden smaakwisseling en darmkrampjes bij je kindje zoveel mogelijk beperkt.
Kinderen hebben gemiddeld 3 weken nodig om aan een andere voeding te wennen. Indien je kindje na het kraambed last blijkt te hebben van krampjes of veel spuugt, dien je in geen enkel geval meteen over te gaan op andere voeding. Er kan namelijk een andere oorzaak zijn. Overleg dan even met je huisarts of consultatiebureau.
Voor meer informatie over kunstvoeding kun je terecht op de website van het Voedingscentrum.
Uiteindelijk is een gezonde moeder, die zich prettig voelt bij wat ze doet, het meest belangrijk. Kunstvoeding is er in verschillende soorten en merken. Wanneer er allergieën in de familie voorkomen, raden wij de hypoallergene vorm van kunstvoeding aan. Er is sinds enige tijd ook kunstvoeding op basis van geitenmelk. Informatie hierover vind je op internet.
Tips en leesvoer
Droom je nu ineens zo raar? Dat is niet zo verwonderlijk. Dromen is een manier om je onbewuste angsten en tegenstrijdige gevoelens te verwerken. Die enge dromen zijn dus gewoon een uiting van je zorgen of alles wel goed zal gaan en of je kindje wel gezond zal zijn. Overigens droom je niet méér dan anders, je onthoudt ze alleen beter. Dat komt doordat je nu lichter slaapt.
Praat eens tegen je kindje in je buik. Het voelt een beetje gek aan in het begin, maar als je veel tegen je kindje praat, stimuleer je de band tussen jou en je kindje. Je kindje leert je stem (her)kennen en vindt dit prettig.