Geïnformeerd toestemming geven tijdens de bevalling

Voor medische ingrepen is altijd jouw toestemming nodig. Maar om echt van toestemming te kunnen spreken, moet je goed geïnformeerd zijn over de medische behandeling. Dan pas kun je goed toestemming geven, omdat je dan weet wat je rechten en plichten zijn, maar ook de risico’s van een medische handeling. Omdat er tijdens de bevalling soms wordt ingegrepen, is het belangrijk dat je van tevoren jouw informed consent hebt gegeven.

Dat betekent dat je verloskundige of arts je altijd eerst goed moet informeren over alle medische handelingen tijdens de bevalling, voordat er je om toestemming wordt gevraagd. Bijvoorbeeld voor een pijnbestrijding, of voor een spoedingreep als een keizersnede of een vacuümverlossing.

Onverwacht medisch ingrijpen

Tijdens een bevalling loopt niet vaak niet alles als gepland, en soms moet er worden ingegrepen. Als dat met spoed gebeurt, kun je soms niet ter plekke alles bespreken en over nadenken. Toch moet je dan altijd worden betrokken bij de beslissing, en moet je zo’n uitgebreid mogelijk uitleg krijgen. Als een spoedingreep, zoals een keizersnede, dus noodzakelijk is om de veiligheid van jou en je baby te waarborgen, wordt er niet letterlijk om toestemming gevraagd. Er is dan beter gezegd sprake van een duidelijke uitleg, om ervoor te zorgen dat je op een lijn zit met de zorgverlener.

Informed refusal

Je hebt altijd het recht om een behandeling te weigeren, wat informed refusal, of geïnformeerde weigering wordt genoemd. Als je bij je keuze blijft om toestemming te weigeren, mag de medische behandeling niet doorgaan. Zelfs als dat gaat om een levensreddende handeling voor jou of je baby.

Als je bewusteloos bent op het moment dat er een beslissing moet worden genomen over een ingreep, hoeft de arts niet op je toestemming te wachten. De zorgverlener zal dan de beslissing nemen waarvan hij of zij denkt dat het beste is.

Belang van informed consent tijdens de bevalling

Niemand wil het gevoel hebben dat er tijdens een bevalling is gehandeld zonder jouw toestemming. Dat zou kunnen zorgen voor bevallingstrauma en nare herinneringen van je bevalling. Door goed geïnformeerd te zijn over medische handelingen, en hiervoor je toestemming te geven, krijg je het gevoel gerespecteerd en gehoord te zijn. En omdat je tijdens een bevalling zo kwetsbaar bent, is dat gevoel erg belangrijk.

Daarnaast zorgt informed consent voor een betere voorbereiding op je bevalling. Omdat onvoldoende voorbereiding of uitleg bijdraagt aan bevaltrauma en PTSS, is het wel zo belangrijk dat je zo volledig mogelijk wordt ingelicht door je zorgverlener over alle mogelijke handelingen.

Hoe geef je informed consent?

Samen met je verloskundige of gynaecoloog bereik je informed consent door zoveel mogelijk in gesprek te gaan over alles wat er tijdens de bevalling kan gebeuren. Vooral over de mogelijke medische ingrepen. Hierover kan je zorgverlener je goed informeren, zodat jij op het moment waarop zo’n ingreep nodig is weet wat je te wachten staat. Door over bijvoorbeeld de volgende zaken te praten en geïnformeerd te worden, kan er zo tijdens de bevalling sprake zijn van informed consent:

• Wil je gebruik maken van pijnbestrijding? En zo ja, welke, en wat zijn er de voordelen en risico’s van?
• Mag je zorgverlener je toucheren tijdens de bevalling, en hoe vaak?
• Is het gebruik van een CTG-apparaat om je baby in de gaten te houden oké voor jou?
• Wil je de navelstreng laten uitkloppen, of wordt hij meteen doorgeknipt?
• Om welke redenen mogen je vliezen worden gebroken?
• Mogen er naast je verloskundige of gynaecoloog, ook verloskundigen in opleiding bij de bevalling zijn?
• Ben je oké met weeënopwekkers?
• Welke bevallingshouding zou je het liefst willen aannemen?
• Hoe snel na de bevalling mag je kindje onderzocht worden?

Zet je vragen over onder andere bovenstaande onderwerpen op papier, en zorg voor verheldering van deze vragen met je zorgverlener. Zo weet je precies waar je ja en nee tegen zegt. Een geboorteplan opstellen daarna kan dan ook helpen duidelijk te maken wat je wél wilt dat er gebeurt.

Negatieve ervaringen met informed consent tijdens bevalling

Het komt helaas soms nog voor dat vrouwen onvoldoende worden geïnformeerd over medische beslissingen tijdens de bevalling. Dat kan ervaren worden als iets heel vervelends en soms zelfs traumatisch, omdat je tijdens je bevalling zo kwetsbaar bent. Voel jij je niet genoeg gehoord of gerespecteerd? Dan kun je een klacht indienen of je ervaringen delen op de website van Stichting Bevallingstrauma.