Wat is overprikkeling?

Overprikkeling of overstimulatie ontstaat als je kind wordt wordt overrompeld door te veel prikkels op hetzelfde moment. Of als de prikkels zich gedurende dag opstapelen en het aan het einde van de dag allemaal te veel wordt. Dat kan bijvoorbeeld komen door te veel keuzes in een pretpark of speeltuin, te veel lawaai, speelgoed met te harde geluiden, te veel speelgoed of een tablet waarop je kind iedere seconde een nieuw filmpje kan kiezen. Je kind krijgt met overprikkeling te maken met te veel prikkels dan dat ze aankunnen. Sensaties, activiteiten, geluiden of ervaringen kunnen dat allemaal veroorzaken.

Mogelijke oorzaken overprikkeling of overstimulatie

Overstimulatie kan door een hoop alledaagse dingen worden veroorzaakt. Of dat nu op een doordeweekse schooldag is of op vakantie. Vaak heb je het nauwelijks door maar bouwt de spanning zich langzaam op in je kind, en dan opeens krijgt je kind een driftbui of huilbui: dan is hij of zij overprikkeld. Je hebt zintuiglijke, cognitieve en emotionele prikkeling. De volgende factoren kunnen bijvoorbeeld een overprikkeld kind veroorzaken:

• Te veel aanrakingen of knuffels van te veel verschillende mensen
• Te veel of te harde geluiden
• Activiteiten zoals tanden poetsen of haren kammen als je kind dat niet fijn vindt
• Fel licht
• Te veel (opties) activiteiten achter elkaar
• Een tablet met te veel opties
• Kleding die niet comfortabel zit
• Te grote groepen mensen
• Gevoeligheid voor de emoties van anderen
• Een druk kinderfeestje
• Een dagje in een pretpark
• Niet genoeg eten of drinken kan er ook voor zorgen dat je kind extra prikkelbaar is, vooral op een hete dag!

Zo merk je dat je kind overprikkeld is

Als een kind overprikkeld is, zal je dat als ouder gaan merken als 'vervelend' gedrag bij je kind. Schreeuwen, huilen, driftbuien, hangerig doen, onbereikbaar worden of zich juist terugtrekken, kunnen wijzen op overprikkeling. Eigenlijk doet je kind dat omdat je kind zich simpelweg overweldigd en moe voelt, en misschien zelfs gestresst. Je kind heeft dan je hulp nodig om weer te 'landen' en rustig te worden.

Overprikkeld kind helpen: zo doe je dat

Je kunt je kind op een aantal manieren helpen als hij of zij overprikkeld is. Het belangrijkste is om niet boos te worden op je kind als hij of zij overstimuleerd is, of zelf ook gestresst te raken door de driftbui van je kind. Dit zijn de dingen die je het beste kunt doen als je kind overprikkeld is, of om overprikkeling te voorkomen:

1. Gevoelens herkennen en erkennen: Eén van de belangrijkste stappen is om de gevoelens van je kind te herkennen en dan ook te erkennen. Door dingen te zeggen als ´Dat was veel herrie hè?', of 'Dat was een lange dag voor jou', helpt je kind zijn gevoelens te plaatsen en te verwerken. Op die manier leer je je kind ook gelijk de skill aan om zijn of haar gevoelens te herkennen. Als je kind blijft huilen of schreeuwen: ben er simpelweg voor je kind en probeer niet boos te worden. De driftbui zal vanzelf overgaan, vooral met de tips die volgen.
2. Codewoord: Met peuters en kleuters kun je een codewoordje afspreken dat je kind kan zeggen als het allemaal te veel lijkt te worden. Je kunt dan even uit de situatie stappen met je kind. Jij kunt ook dit codewoord op een vragende manier aan je kind zeggen, om te checken of kind het allemaal nog volhoudt.
3. Noise-cancelling headphone: Raakt je kind vaak overprikkeld tijdens bijvoorbeeld familiebijeenkomsten? Overweeg eens noise-cancelling headphones aan te schaffen voor je kind die hij mag opzetten als hij overprikkeld lijkt te raken.
4. Met water en zand spelen: Wist je dat aarde en water je kind kan helpen om te ontprikkelen? Na een drukke dag kun je je kind dus even onder de douche laten staan, in bad laten spelen of met zand laten spelen.
5. Tot rust komen en opladen: Na een lange dag vol prikkels is het belangrijk om je kind te laten ontspannen. Dat kan dus bijvoorbeeld met water en zand, maar ook met een kleine voetmassage voor je kind, samen een boekje lezen, puzzelen of een luisterboek opzetten, samen iets bouwen, samen dansen, een stukje wandelen, tekenen of je kind laten helpen met het koken of afwassen. Alles wat je kind met zijn handen kan doen, of juist een beetje lichaamsbeweging, helpt je kind te ontladen.

De verleiding is misschien vaak groot om de televisie aan te zetten na een dag vol prikkels. Toch is dat niet écht ontspannend voor je kind, want met een schermpje krijgt je kind namelijk alsnog (veel) prikkels binnen.