Wat is hoogdbegaafheid bij kinderen?

Er is sprake van hoogdbegaafheid als een kind een IQ hoger dan 130 heeft. Vaak zijn ze ook creatiever in hun denkwijze en hebben ze veel doorzettingsvermogen. Er is wel een verschil tussen hoogbegaafdheid en een ontwikkelingsvoorsprong. Kinderen die voorlopen in hun ontwikkeling, hebben een ontwikkelingsvoorsprong. Je kunt het dan nog niet onderscheiden van hoogbegaafhdheid: dat kan pas vanaf een jaar of 6, wanneer je je kindje kunt laten testen op hoogbegaafdheid. Wel kan je al veel eerder op een aantal signalen letten die erop kunnen wijzen dat je kind wellicht hoogbegaafd is.

Vroege signalen van hoogbegaafdheid

Aan de volgende kenmerken kan je al vroeg merken of je baby wellicht hoogbegaafd is:

• Typisch voor baby’s die later hoogbegaafd bleken, is dat ze in de babyperiode altijd erg wakker uit hun ogen keken
• Baby’s en kinderen met hoogbegaafdheid hebben veel behoefte aan mentale prikkels, en ze kunnen er druk worden bij een gebrek aan prikkels. Als ouder kan je dan denken dat het gaat om een kwaaltje als krampjes, maar eigenlijk kan het dus komen door te weinig prikkels. Simpelweg veranderen van omgeving kan dan helpen.
• Er is na de geboorte al snel en vaak oogcontact
• Soms heeft de baby minder slaap nodig dan andere baby’s
• De baby is erg beweeglijk
• De baby kan gefrustreerd raken als hij niet op alle prikkels kan reageren
• De baby kan erg gevoelig zijn voor geuren, geluiden, smaken en reageert hier soms heftig op
• Wanneer de baby leert praten, kan hij gelijk al woorden van drie- of meer lettergrepen zeggen
• De baby heeft al vroeg veel begrip voor gesproken taal
• Het kindje heeft een erg duidelijke eigen wil
• Het kindje zal snel gaan lopen, bijvoorbeeld rond de 10 maanden
• Het kindje heeft al snel inzicht in oorzaak en gevolg

Wat later (tijdens de dreumes-/peuter-/kleuterijd) kan je hoogbegaafdheid daarbij aan de volgende signalen herkennen:

• Je kind heeft diepgaande interesses, zoals in planeten, vulkanen of dino’s
• Je kindje herkent al snel kleuren, cijfers en letters
• Je kindje kan al snel lange, samengestelde en complete zinnen maken
• Je kindje heeft een groot rechtvaardigheidsgevoel
• Je kindje heeft een buitengewoon goed geheugen
• Doorgaans schiet je kindje beter op met oudere kinderen dan met leeftijdsgenootjes

Oorzaak van hoogbegaafdheid

Voor hoogbegaafdheid onder kinderen is niet een duidelijke eenduidige oorzaak. Vaak wordt het in verband gebracht met erfelijkheid. Daarnaast speelt ook mee hoe en in welke mate de ouders ondersteuning bieden in het creëren van een voldoende stimulerende omgeving voor een kind.

Uitdagingen en tips met een hoogbegaafd kind

Met een hoogbegaafd kind is natuurlijk niks mis. Maar het kan wel zijn dat je kind wat anders is dan andere kindjes, wat voor uitdagingen kan zorgen:

• Je kindje denkt erg diep na over dingen, wat ervoor kan zorgen dat jij hem op 3 jarige leeftijd moet uitleggen waarom en hoe mensen doodgaan. Tip: ga hierin mee met je kind. Als je kindje dit soort lastige dingen vraagt, geef hem dan een duidelijk antwoord, want een antwoord is waar je kindje behoefte aan heeft. Natuurlijk wel op een kindvriendelijke manier.
• Je kindje kan soms moeilijk aansluiting vinden met leeftijdsgenootjes omdat ze niet geïnteresseerd zijn in dezelfde dingen. Een hoogbegaafd kind kan dan geïnteresseerd zijn in meer diepgaande dingen, of onderwerpen waar oudere kinderen door geboeid zouden zijn. Tip: breng je kindje in contact met andere kinderen die hoogbegaafd zijn of een ontwikkelingsvoorsprong hebben, of zelfs met oudere kinderen, zodat je kindje toch vriendjes kan maken.
• Je kindje kan ook snel uitgekeken raken op speelgoed en snel behoefte hebben aan nieuwe dingen, en anders zal hij zich gaan vervelen. Daar moet je dus als ouder constant goed op inspringen. Tip: zorg voor een grote variatie aan uitdagend speelgoed dat inspeelt op de snel ontwikkelende behoeftes van je kind. Ga liever voor kleine, maar cognitief uitdagende speeltjes die je niet zo veel kosten, dan voor duur, en minder leerzaam speelgoed waar je kindje snel op uitgekeken zal raken.