Motoriek is voor je baby’s hét middel om zijn eigen lijfje en de omgeving te leren kennen. Je baby is nog maar net geboren als er al een beroep wordt gedaan op zijn motoriek en aanpassingsvermogen. Om zich aan te passen aan de wereld buiten de baarmoeder moet je baby leren omgaan met de invloed van de zwaartekracht. Ook moet hij leren om zijn evenwicht te houden. Tijdens de eerste twee levensjaren leert je baby belangrijke grof motorische vaardigheden, zoals stabiel houden van het hoofd, omrollen, gaan zitten, kruipen, staan en lopen.

Ook de fijn motorische ontwikkeling begint al in het eerste levensjaar, evenals de ontwikkeling van spraaktaal en het uiten van emoties. Problemen in de motorische ontwikkeling kunnen een grote invloed hebben op de complete ontwikkeling van een kind.

Wat is kinderfysiotherapie?

Een kinderfysiotherapeut is de specialist op het gebied van houding en bewegen bij kinderen van 0-18 jaar. Na een vierjarige opleiding tot fysiotherapeut, specialiseert de kinderfysiotherapeut zich tot master kinderfysiotherapeut, door het volgen van een driejarige masteropleiding.

Soms verloopt de ontwikkeling anders dan verwacht

De motorische ontwikkeling kan dan afwijken of vertraagd verlopen. Eigenschappen van je baby, zoals een vroeggeboorte, een gespannen of juist ‘slappe’ baby of het hebben van een voorkeurshouding kunnen effect hebben op de manier van bewegen van je kind.

De mate waarin het kind door de omgeving wordt gestimuleerd, kan naast de genetische aanleg mede de ontwikkeling bepalen. De invloed van ouders, broertjes en zusjes, de kinderopvang en de mate waarin het kind speelmogelijkheden heeft, zijn ook van belang voor de ontwikkeling van de motoriek.

Normale motoriek kenmerkt zich door een grote variatie in bewegen

Een ander kenmerk van normale motoriek is dat kinderen aangeleerde vaardigheden aan nieuwe situaties kunnen aanpassen. De volgorde en de leeftijd van het bereiken van motorische mijlpalen mag en kan per kind variëren.

De kinderfysiotherapeut kan bij vragen over een mogelijke achterstand in ontwikkeling de ontwikkelingsfasen en motorische mijlpalen meten. En op die manier inzicht geven in wat een kind kan ten opzichte van leeftijdsgenootjes. Belangrijk is dat elk kind anders is en dat het volstrekt normaal is dat elk kind zijn ontwikkeling op zijn eigen manier doorloopt.

Grote afwijkingen kunnen wel reden zijn om de motorische ontwikkeling van je kind te laten onderzoeken door een deskundige, zoals een jeugdarts of kinderfysiotherapeut. Indien blijkt dat een kind ten opzichte van leeftijdgenoten een grote motorische achterstand heeft, is het van belang dit te laten onderzoeken en behandelen. Tijdig signaleren, diagnosticeren en behandelen van motorische en/of zintuiglijke ontwikkelingsstoornissen kunnen je kind dus helpen in zijn verdere ontwikkeling. Kinderfysiotherapie kan dan helpen.

Wanneer kan kinderfysiotherapie helpen

Kinderfysiotherapie is geïndiceerd als de motoriek van het kind zich trager of afwijkend ontwikkelt en het kind hierdoor belemmerd wordt tijdens dagelijkse activiteiten, bijvoorbeeld tijdens het spelen. Mogelijke oorzaken voor motorische ontwikkelingsachterstanden zijn:

• Vroeggeboorte;
• Hypermobiliteit;
• Meervoudige beperkingen;
• Syndromen;
• Zuurstoftekort tijdens de zwangerschap of bevalling;
• Hersenschade ten gevolge van een hersenbloeding;
• Cerebrale parese*);
• Stofwisselingsziekten;
• Gendefecten en spierziekte;
• Orthopedische aandoeningen (voorkeurshouding, scoliose **), heupdysplasie, aangeboren afwijkingen);
• Plexusparese of Erbse parese ***)

Ook bij onderstimulatie en/of bewegingsarmoede, zoals bij ‘billenschuivers’ het geval kan zijn (onvoldoende ruimte of gelegenheid om te bewegen) of overstimulatie (onrustige baby’s of huilbaby’s),kan kinderfysiotherapie ondersteunen.

Hoe kan kinderfysiotherapeut helpen

Indien je als ouder vragen hebt of je zorgen maakt over de motorische ontwikkeling van je baby, kun je zonder tussenkomst van een arts naar de kinderfysiotherapeut gaan. Tijdens een eerste kinderfysiotherapeutisch consult wordt aan de hand van een vraaggesprek en een kinderfysiotherapeutisch onderzoek het probleem rondom de motoriek van je baby helder in kaart gebracht, onderzocht en besproken.

Indien er sprake is van een indicatie voor kinderfysiotherapie, volgt de behandeling. De behandeling bestaat vaak uit diverse adviezen voor de ouder met betrekking tot hantering van de baby, het uitlokken van bewegen, mogelijkheden tot spel en de dagelijkse verzorging. Indien je dit prettig vindt kan de behandeling van je baby bij jou thuis plaats vinden.

Waar vind ik een kinderfysiotherapeut?

Kinderfysiotherapeuten hebben een eigen beroepsvereniging, de NVFK. Meer informatie over kinderfysiotherapie en een gekwalificeerde kinderfysiotherapeut bij jou in de buurt vind je via de website www.dekinderfysiotherapeut.com

*) Hersenbeschadiging tijdens de zwangerschap of bevalling.

**) Zijdelingse verkromming van de wervelkolom.

***) Verwonding aan de armzenuwplexus tijdens de bevalling, die tot verstoring van de armbeweging kan leiden.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Drs. Miriam Vanderlinden-Speck van de Nederlandse Vereniging voor Kinderfysiotherapie